Mantelzorgbeleid

Samenwerken met en ondersteunen van mantelzorgers maakt vanzelfsprekend deel uit van onze dienstverlening. Toch willen we goed zichtbaar maken hoe wij het beoogde ‘samenspel’ tussen hulp- en zorgverleners en mantelzorgers vormgeven en welke visie daaraan ten grondslag ligt. Het expliciteren en door ontwikkelen van mantelzorgbeleid doen we samen met mantelzorgers en professionals, bottom up en praktisch.

Dichtbij als uitgangspunt

Onze hulp- en zorgverleners komen door de vaak intensieve zorg of begeleiding erg ‘dichtbij’ de cliënt en diens mantelzorgers, familie en vrienden te staan. Wij treden in de leefwereld van de cliënt, en vaak in iemands eigen en unieke thuissituatie. Het is cruciaal dat wij onze zorg en begeleiding afstemmen op die thuissituatie. Onze dienstverlening is daarom niet alleen gericht op vakkundige zorg en begeleiding, maar ook op het ondersteunen en versterken van het systeem eromheen. Altijd in contact, aandacht hebben voor cliënt, mantelzorger en naaste, oftewel ‘dichtbij’ zijn. Dat maakt onze Dichtbij-identiteit. En dat is het vertrekpunt voor onze zorg en begeleiding én ons mantelzorgbeleid.

Samenspel als uitdaging

Als coöperatie zijn wij ervan overtuigd dat een goed samenspel met mantelzorg bijdraagt aan een betere kwaliteit van zorg en begeleiding en van leven. Uit de gesprekken die wij met mantelzorgers hebben – en dat zijn met name mantelzorgers die zorgen voor een naaste die ongeneeslijk ziek is – komt naar voren dat we dat meestal goed doen. Maar er zijn ook kanttekeningen. Soms vinden mantelzorgers dat we onbedoeld toch teveel ‘overnemen’. Mantelzorgers aarzelen om er iets van te zeggen, bang om de relatie te verstoren of omdat ze menen dat ze daar als mantelzorger niet toe gerechtigd zijn. Het draait immers om de cliënt. Dit is nu precies het beeld dat we niet willen uitdragen. Het perspectief van de mantelzorger is een volwaardig aspect van goede kwaliteit van zorg. Intern en extern vraagt dat blijvend aandacht.

Mantelzorgbeleid ontwikkelen

In de periode van 2015 tot 2017 hebben we het mantelzorgbeleid van Coöperatie Dichtbij meer handen en voeten gegeven. Met focusgroepen van zorgverleners en mantelzorgers die te maken hebben gehad met palliatieve terminale zorg, hebben we het thema uitgediept. De kern van het verhaal is dat de afstemming over samenwerking met mantelzorgers onvoldoende expliciet gemaakt wordt. Zorgverleners denken voor de mantelzorgers en vice versa. Afstemming vind en passent plaats, ongepland. Om in het zorgproces meer ruimte in te maken voor het gepland gesprek met mantelzorgers hebben we het Mantelzorgkompas ontwikkeld. Dit fungeert op verschillende momenten tijdens het zorgproces als handvat, dan wel voor de mantelzorger zelf, dan wel voor de zorgverlener. Beleid in een praktische tool gegoten. Passend bij een coöperatie van kleinschalige zorgaanbieder en zzp’ers, die je met minimaal beleid en protocollen wil belasten.

Zorgtriade

In 2018 is het gebruik van het Mantelzorgkompas onderzocht door Vilans en studenten van de Hanzehogeschool. Conclusie is dat er naast dit hulpmiddel toch meer en op een andere manier aandacht voor het belang van het mantelzorgperspectief nodig is. De zorgtriade (cliënt – mantelzorger – professional) biedt weer een andere insteek voor hetzelfde thema. Er wordt op dit moment gewerkt aan het inbedden van het driehoeks-gedachtegoed in zorgteams, intervisie en trainingen. Zo ontwikkelen we telkens door om het perspectief van de mantelzorger, dat cruciaal is voor goede van kwaliteit van zorg en begeleiding, steeds weer onder de aandacht te brengen. Op zoek naar wat past en wat werkt.
Het beleid vormgeven doen we samen met professionals, mantelzorgers en waar mogelijk met cliënten. Dat is een continu proces, waarbij – naast veranderingen in de gezondheidszorg – cliëntervaringen richtinggevend zijn voor verdere ontwikkeling.